thảo luận với PV Dân trí ngay sau khi chấm dứt môn thi Ngữ văn, nhà thơ Nguyễn Duy cho hay: “Trước đây, các đề thi thường đưa ra chủ nghĩa anh hùng cách mệnh hoặc vẻ đẹp của tự nhiên nhưng đề tài này khá mới và bất thần với tôi.
Việc ra đề thi theo hướng mở thế này, tôi nghĩ rất nên làm. Chúng ta không "nhồi sọ" nhưng chắc chắn phải nhắc đi nhắc lại với giới trẻ về trách nhiệm với tổ quốc và trong chừng mực nào đó, không nên lánh né nữa mà đặt thẳng bổn phận công dân với cộng đồng và từng lớp, nhất là giới trẻ.
Sau khi có đề thi, nhiều bạn bè, đồng nghiệp cũng nhắn và gọi điện cho tôi bởi nhiều người vui vì thiên hướng cởi mở đã được miêu tả qua cách ra đề thi này”.
Nói về xuất xứ bài thơ, ông cho hay, sau chiến tranh, nền kinh tế quốc gia “tụt dốc theo chiều rơi thẳng đứng” (chữ của nhà thơ Tố Hữu -Phó chủ toạ Hội đồng Bộ trưởng lúc bấy giờ), lại thiếu gạo, lại đứt bữa, lại thấy người ăn xin đầy đường, lại ăn độn đủ cả sắn, ngô, khoai, bo bo, mì sợi, mì bột, mì hột.
“Nhà tôi bắt đầu nuôi lợn trên lầu ba, nâng con lợn lên ngang tầm thời đại…Từng chút, từng chút, ý tứ bài thơ “Đánh thức tiềm lực” tượng hình dần trong tâm trí tôi”, nhà thơ Nguyễn Duy cho hay.
Ông nhớ lại, đến đầu năm 1980 bài thơ mới "ngó ngoáy" nở thành từng con chữ trên giấy. Đến khoảng đầu thu năm 1982, khi ông Võ Văn Kiệt chuẩn bị thôi giữ chức Bí thư Thành ủy để ra Hà Nội làm Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước, ông Nguyễn Quang Sáng chợt nảy sáng kiến gặp mặt vài anh em bạn ruột (ngay tại căn hộ lụp xụp của ông trong khu tập thể 194 B Nam Kỳ Khởi Nghĩa) để mời ông Sáu Dân đến…chơi!.
“Quý trọng ông Sáu Dân, chúng tôi mời ông li rượu đế và để tâm sự. Không ngờ ông Sáu Dân nhận lời.
Hôm đó có nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Trần Long Ẩn, thi sĩ Nguyễn Bá (từ Cần Thơ lên) và tôi cùng với ông Sáu Dân.
Ông Nguyễn Quang Sáng thì trò chuyện viết lách. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vừa hát tình ca vừa góp ý với lãnh đạo thành thị về vấn đề… ẩm thực. Còn tôi, kính tặng anh Sáu Dân bài thơ vừa ráo mực, bài “Đánh Thức Tiềm Lực”, thi sĩ Nguyễn Duy nhớ lại.
Được biết sau cuộc đọc thơ đó, thi sĩ Nguyễn Duy đưa bài "Đánh thức tiềm lực" đi đọc và “tán phát” ở nhiều nơi. Có nơi đón nhận nhiệt tình, mời đọc, cho phát hành bài thơ bằng băng ghi âm hoặc bản in rô-nê-ô. Tuy nhiên, cũng có nơi chưa đón nhận.
bởi thế, bài thơ xuất hiện muộn hơn trên mặt báo và sách. Lần đầu tiên "Đánh thức tiềm lực" được in là in trên tờ Văn Nghệ Đồng Nai do thi sĩ Xuân Sách làm tổng biên tập, số tháng 12/1984.
san sẻ thêm về xúc cảm sau khi bài thơ này được đưa trích đoạn vào đề thi Ngữ văn, kỳ thi THPT nhà nước 2018, nhà thơ Nguyễn Duy cho rằng không nghĩ những người làm chương trình lại đưa trách nhiệm của văn học trước tình hình hiện tại của từng lớp và tổ quốc như vậy. Đó cũng là mối can dự giữa nghệ thuật, văn học với cuộc sống.
Mỹ Hà
0 nhận xét Blogger 0 Facebook
Đăng nhận xét