Tiểu không tự chủ

( Tuyết Lan - Long An)

Ở điều kiện sinh lý thông thường, mỗi người trong chúng ta, khi bàng quang chứa đầy nước đái từ 300 - 400ml, sẽ gửi tín hiệu lên hệ thần kinh trung ương kiểm soát bóng đái và lập tức cơ vòng bọng đái sẽ giãn ra để nước tiểu thoát ra ngoài. Sau khi tiểu xong, bàng quang xẹp xuống và cơ vòng bàng quang sẽ co lại không cho nước giải thoát ra. Ngoài cơ vòng bóng đái tham dự bài tiết nước đái, còn có sự kết hợp của cơ bọng đái và sự tương trợ của các cơ sàn chậu. Khi quá trình trên bị rối loạn do nhiễm trùng, chấn thương… sẽ gây ra tình trạng trên gọi là tiểu không tự chủ.

Có nhiều căn nguyên gây ra tiểu không tự chủ, từ bệnh lý đường tiết niệu như nhiễm trùng đường tiết niệu, bướu hay sỏi bọng đái…; bệnh rối loạn hệ tâm thần trung ương kiểm soát bọng đái do tổn thương não hay tủy sống như bệnh Parkinson, Alzeimer, đột quỵ…; tiểu không tự chủ do stress tạo áp lực, găng lên bàng quang; do cơ sàn chậu bị suy yếu do tuổi tác, do mang thai…; do bọng đái bị kích thích do bia, rượu, cà phê…; do đổi thay nội tiết tố trong thời đoạn mang thai hay sau khi sinh hoặc sau thời kỳ mãn kinh…

Về điều trị, cần làm khỏe cơ thắt vùng chậu, thường là bước trước hết để kiểm soát tiểu không kiểm soát do tăng sức ép ổ bụng, cần đến viên chức tập vật lý trị liệu hướng dẫn. Một số bài đặc biệt có thể được vận dụng cải thiện khả năng kiểm soát bọng đái hay chạy kích thích xung điện. Cần trông nom kỹ hơn vùng sinh môn để tránh kích ứng da, tránh rửa và ngâm nước cơ quan sinh dục quá thẳng bởi vì những việc này có thể làm mất đi tác dụng của hàng rào bảo vệ chống nhiễm trùng bàng quang. Cần kết hợp tăng cường tập tành thể dục, thể thao như: đi bộ, bơi lội… tránh béo phì. thay đổi lối sống như không hút thuốc, tránh các chất kích thích như bia, rượu, cà phê... Tập thói quen đi tiểu đúng giờ..

Việc sử dụng thuốc cố định phải được chỉ định bởi thầy thuốc chuyên khoa. Tùy theo nguyên do gây ra tiểu không tự chủ mà thầy thuốc có thể chỉ định nhóm thuốc kháng sinh như: nhóm beta-lactamin, quinolon… được dùng trong điều trị tiểu không tự chủ do viêm nhiễm đường tiết niệu; nhóm thuốc kháng cholinergicnhư oxybutynin, tolterodin, darifenacin... có tác dụng thư giãn bọng đái nên thường được sử dụng trong điều trị tiểu không tự chủ do thôi thúc; nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòngnhư imipramin, duloxetin… được sử dụng trong điểu trị tiểu không tự chủ do găng. Một số thuốc khác như Botulinum toxin loại A, tiêm loại độc tố botulinum A này vào cơ bàng quang có thể có lợi những người có bóng đái hoạt động quá mức. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy đây là một liệu pháp đầy hứa, nhưng Cục Quản lý dược thực phẩm (FDA) chưa phê duyệt cho tiểu không tự chủ.

BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG